دخالت دولت در بازار خودرو به یکی از چالش‌های اصلی صنعت خودروسازی کشور تبدیل شده و به گفته دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، سامانه یکپارچه نه‌تنها به شفافیت کمک نکرده، بلکه زمینه‌ساز اختلال در عرضه و آشفتگی بازار شده است.
فهرست مطالب
- دخالت دولت در بازار خودرو و پیامدهای آن
- سامانه یکپارچه؛ از ابزار نظارت تا عامل اختلال
- نبود شفافیت در واردات و محدودیت نمایندگی‌ها
- سوالات متداول درباره دخالت دولت و سامانه یکپارچه
دخالت دولت در بازار خودرو و پیامدهای آن
دبیر انجمن واردکنندگان خودرو با انتقاد از سیاست‌های دولت در حوزه قیمت‌گذاری و سامانه فروش خودرو گفت: دولت باید قانون را اجرا کند و از مداخله مستقیم در بازار خودرو پرهیز کند. مهدی دادفر در گفت‌وگو با خبرنگار عصرایران تأکید کرد هر بار که دولت وارد فرآیند فروش و قیمت‌گذاری شده، بازار از تعادل خارج و زمینه ایجاد رانت و افزایش قیمت فراهم شده است.
به گفته وی، شورای رقابت به‌عنوان نهاد قانونی و ضدانحصار، در جلسه شماره ۷۳۰ خود مصوب کرده که خودروهای وارداتی مشمول قیمت‌گذاری نیستند، اما دولت همچنان در روند فروش دخالت می‌کند. او افزود: «وظیفه دولت فروش خودرو نیست، بلکه باید بستر رقابت و شفافیت را فراهم کند. دخالت بیش از حد، نه‌تنها کمکی نکرده بلکه مانع اجرای قانون شده است.»
سامانه یکپارچه؛ از ابزار نظارت تا عامل اختلال
سامانه یکپارچه فروش خودرو که در دولت گذشته با هدف افزایش نظارت و حذف واسطه‌ها طراحی شد، اکنون به گفته کارشناسان و فعالان بازار، خود به عامل اصلی اختلال در عرضه تبدیل شده است. دادفر تصریح کرد: «این سامانه با قطعی‌های مکرر، قرعه‌کشی‌های غیرمنطقی و فرآیندهای پیچیده، به ابزاری برای ایجاد رانت و سود غیرواقعی برای برخی تبدیل شده است.»
او افزود: وعده حذف قرعه‌کشی‌ها از سوی رئیس‌جمهور محقق نشده و سامانه یکپارچه به پلتفرمی برای جهش قیمت و سردرگمی خریداران بدل شده است. به گفته دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، بسیاری از خودروها آماده تحویل بوده‌اند، اما به‌دلیل اختلال در سامانه، عرضه آن‌ها انجام نشده و این مسئله به افزایش قیمت‌ها دامن زده است.
نبود شفافیت در واردات و محدودیت نمایندگی‌ها
دادفر با انتقاد از نبود شفافیت در فرآیند واردات خودرو اظهار داشت: «آمار واردات، نوع خودروها و میزان ارز تخصیصی به‌صورت عمومی منتشر نمی‌شود. اگر شفافیت وجود دارد، چرا اطلاعات رسمی در دسترس مردم قرار نمی‌گیرد؟ این پنهان‌کاری تنها اعتماد عمومی را کاهش می‌دهد.»
او همچنین از محدودیت‌های وضع‌شده برای نمایندگی‌های رسمی انتقاد کرد و گفت: «نمایندگی‌ها حتی اجازه نمایش خودروهای وارداتی را ندارند و باید منتظر باز شدن درِ سامانه از سوی دولت بمانند. این روند اشتباه باعث رکود بیشتر در بازار و کاهش رقابت می‌شود.»
دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در پایان خاطرنشان کرد: «راهکار روشن است؛ دولت باید قانون را اجرا کند، از مداخله پرهیز کند و به مصوبات شورای رقابت احترام بگذارد. بازار زمانی به تعادل می‌رسد که قانون مبنا باشد، نه سلایق شخصی.»
سوالات متداول درباره دخالت دولت و سامانه یکپارچه
چرا دخالت دولت در بازار خودرو باعث افزایش قیمت می‌شود؟
دخالت دولت در فرآیند عرضه و قیمت‌گذاری، باعث محدود شدن رقابت و افزایش واسطه‌گری می‌شود. این موضوع به افزایش فاصله میان قیمت کارخانه و بازار آزاد و در نتیجه رشد قیمت‌ها منجر می‌گردد.
هدف از راه‌اندازی سامانه یکپارچه چه بود و چرا به اختلال انجامید؟
سامانه یکپارچه برای نظارت و شفافیت طراحی شده بود، اما به‌دلیل مشکلات فنی، قرعه‌کشی‌های غیرمنطقی و نبود اطلاعات شفاف، به بستری برای اختلال و ایجاد رانت تبدیل شد.
شورای رقابت چه نقشی در تنظیم بازار خودرو دارد؟
شورای رقابت نهادی ضدانحصار و فراقوه‌ای است که وظیفه آن حفظ رقابت سالم در بازار و جلوگیری از قیمت‌گذاری دستوری است. تصمیمات این شورا باید مبنای عمل دولت باشد تا بازار از ثبات برخوردار شود.
