نرخ سوم بنزین در آستانه تصمیم‌گیری نهایی قرار دارد و طبق اظهارات دبیر کمیسیون انرژی مجلس، دولت احتمالاً از سال ۱۴۰۵ این طرح را اجرایی خواهد کرد.
فهرست مطالب
نرخ سوم بنزین؛ طرح تازه دولت برای اصلاح بازار سوخت
سناریوهای محتمل برای اجرای نرخ سوم بنزین
سوالات متداول درباره نرخ سوم بنزین
نرخ سوم بنزین؛ طرح تازه دولت برای اصلاح بازار سوخت
بحث درباره نرخ سوم بنزین بار دیگر در صدر گفت‌وگوهای اقتصادی کشور قرار گرفته است. در حالی که وزیر نفت همچنان بر ثبات قیمت تأکید دارد، گزارش‌ها از جلسات کارشناسی سازمان برنامه و بودجه نشان می‌دهد احتمال اجرای طرحی جدید برای سه‌نرخی‌شدن بنزین جدی‌تر از گذشته شده است.
ایران هم‌اکنون با ناترازی قابل‌توجهی در حوزه انرژی مواجه است. میانگین مصرف روزانه بنزین در نیمه نخست امسال حدود ۱۳۲ میلیون لیتر بوده، در حالی که ظرفیت تولید پالایشگاه‌ها تنها به ۱۱۰ میلیون لیتر در روز می‌رسد. این فاصله ۲۲ میلیون لیتری فشار فزاینده‌ای بر منابع ملی وارد کرده و دولت را به بازنگری در نظام قیمتی سوخت سوق داده است.
دولت فعلی وعده داده که هرگونه تغییر در سیاست بنزینی با «عدم غافلگیری مردم» همراه باشد. این وعده به تجربه تلخ آبان ۱۳۹۸ بازمی‌گردد؛ زمانی که در نیمه‌شب، قیمت بنزین آزاد از ۱۰۰۰ به ۳۰۰۰ تومان افزایش یافت و موجی از اعتراضات اجتماعی را رقم زد.
سناریوهای محتمل برای اجرای نرخ سوم بنزین
طبق اظهارات رضا سپهوند، دبیر کمیسیون انرژی مجلس، دولت در حال بررسی طرحی است که در آن، ضمن حفظ نرخ‌های فعلی ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی، نرخ سومی نیز به ساختار قیمتی افزوده شود. بر اساس این طرح، میزان سهمیه ۶۰ لیتری با نرخ ۱۵۰۰ تومان حفظ خواهد شد، تا سقف حدود ۱۰۰ لیتر بعدی با نرخ ۳۰۰۰ تومان عرضه میشود و مازاد بر آن، با کارت جایگاه‌ها و نرخ بین ۷ تا ۱۰ هزار تومان در دسترس قرار خواهد گرفت.
سناریوی دوم اما اجرای نرخ ثابت ۷۵۰۰ تومان برای بنزین آزاد است که از نظر اجرایی ساده‌تر و از منظر کنترل مصرف شفاف‌تر به نظر می‌رسد. به گفته سپهوند، رقم پیشنهادی ۷۵۰۰ تومان هنوز نهایی نیست و تصمیم نهایی به تصویب دولت یا شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی بستگی دارد.
در صورت تصویب نهایی، سال ۱۴۰۵ به عنوان نقطه عطفی در سیاست‌گذاری سوخت کشور شناخته خواهد شد. هدف از این اقدام، کاهش مصرف، کنترل قاچاق سوخت و ایجاد توازن میان تولید و مصرف عنوان شده است.
سوالات متداول درباره نرخ سوم بنزین
نرخ سوم بنزین دقیقاً چیست و چه تفاوتی با نرخ‌های فعلی دارد؟
نرخ سوم بنزین طرحی است که بر اساس آن، علاوه بر سهمیه ۶۰ لیتری با نرخ ۱۵۰۰ تومان و نرخ دوم ۳۰۰۰ تومانی، سطح جدیدی از قیمت با محدوده ۷ تا ۱۰ هزار تومان برای مصرف مازاد در نظر گرفته میشود. هدف از این طرح، کاهش مصرف و اصلاح تدریجی ساختار یارانه‌های انرژی است.
آیا نرخ سوم بنزین از سال ۱۴۰۵ اجرایی میشود؟
بر اساس گفته‌های دبیر کمیسیون انرژی مجلس، احتمال اجرای رسمی نرخ سوم بنزین در سال ۱۴۰۵ بالاست. با این حال، تصویب نهایی آن منوط به تصمیم دولت و شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی است.
آیا اجرای نرخ سوم بنزین منجر به گرانی عمومی خواهد شد؟
کارشناسان معتقدند تأثیر مستقیم نرخ سوم بنزین بر تورم عمومی چندان بالا نخواهد بود، زیرا سهم بنزین در هزینه‌های کلان خانوار نسبت به تورم عمومی پایین‌تر است. اما به‌طور غیرمستقیم می‌تواند بر حمل‌ونقل و هزینه کالاها اثرگذار باشد.
